โรงพยาบาลเชียงใหม่ ราม chiangmai ram hospital

อาหารแลกเปลี่ยนสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน เป็นแนวทางที่ช่วยให้การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดี โดยเป็นการเลือกรับประทานอาหารให้เหมาะสมในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม

อาหารแลกเปลี่ยนคืออะไร

อาหารแลกเปลี่ยน คือ อาหารในกลุ่มเดียวกันสามารถแลกเปลี่ยนกันได้ในปริมาณที่กำหนด ถ้ารู้ว่าอาหาร

ใน 1 ส่วนสามารถแลกเปลี่ยนให้พลังงานหรือคาร์โบไฮเดรตในระดับที่เท่ากัน หรือ ใกล้เคียงกันก็สามารถเปลี่ยนจากอาหารชนิดหนึ่งเป็นอีกชนิดได้ โดยไม่ส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือดมากนัก

รายการอาหารแลกเปลี่ยน

หมวดข้าว-แป้ง

 

ปริมาณ 1 ส่วน เท่ากับ 1 ทัพพีให้คาร์โบไฮเดรตประมาณ 18 กรัม โปรตีน 8 กรัม มีพลังงาน 80 กิโลแคลอรี

 

• ข้าวสวย 1 ทัพพี 

• ขนมปังแผ่น 1 แผ่น

• บะหมี่ วุ้นเส้น ขนมจีน 1 ทัพพี

• ฟักทองต้ม 2 ทัพพี 

• ข้าวโพด ครึ่ง ฝัก

 

 

หมวดผัก

ผักประเภท ก

เป็นผักที่มีคาร์โบไฮเดรตต่ำมาก มีไฟเบอร์ วิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระ จึงไม่นำมานับเป็นปริมาณอาหารแลกเปลี่ยน

ผักประเภท ก ได้แก่

ผักกาดขาว คะน้า ผักบุ้ง ถั่วฝักยาว แตงกวา ดอกกะหล่ำ บรอกโคลี กะหล่ำปลี มะเขือเปราะ เห็ดฟาง ผักชี  ต้นหอม ฟักเขียว มะเขือเทศ

ผักประเภท ข

 

เป็นผักที่ให้พลังงานมีปริมาณาร์โบไฮเดรตสูง ให้พลังงานเทียบเท่ากับอาหารคาร์โบไฮเดรตประเภทอื่น

ปริมาณ 1 ส่วน เท่ากับ บ ผักสุก 1 ทัพพี หรือ ผักดิบ 2 ทัพพี ให้คาร์โบไฮเดรตประมาณ 5 กรัม โปรตีน 2 กรัม มีพลังงาน 25 kcal

ตัวอย่างผักประเภท ข ควรรับประทานมื้อละ 3 ส่วน

 

• หน่อไม้ฝรั่ง

• ถั่วงอก

• ถั่วลันเตา

• ถั่วฝักยาว

• ข้าวโพดอ่อน

• ฟักทอง

หมวดผลไม้

ผลไม้ให้พลังงานจากคาร์โบไฮเดรตในรูปของ น้ำตาลฟรุกโตสและยังมีส่วนประกอบของวิตามิน แร่ธาตุ ใยอาหาร สารต้านอนุมูลอิสระที่ดีต่อร่างกาย แต่ทั้งนี้ผลไม้บางชนิดมีน้ำตาลสูงควรเลือกรับทานปริมาณให้เหมาะสม

ปริมาณ 1 ส่วนแลกเปลี่ยนของผลไม้ ให้คาร์โบไฮเดรตประมาณ 15 กรัม มีพลังงาน 60 กิโลแคลอรี

 

• กล้อยหอม ครึ่งลูก

• ฝรั่งขนาดกลาง ครึ่งลูก

• แก้วมังกร ครึ่งลูก

• มะม่วงสุก มะม่วงดิบ ครึ่งลูก

• กล้วยน้ำว้า 1 ลูก

• แอปเปิ้ลลูกเล็ก 1 ลูก

• ส้ม 1 ลูก

 

หมวดเนื้อสัตว์สุก

เนื้อสัตว์จะให้พลังงานโปรตีนเป็นหลัก และอาจมีไขมันมาด้วยโดยเฉพาะเนื้อสัตว์ติดมันหรือผ่านการปรุงด้วยน้ำมัน เนื้อสัตว์จะไม่ส่งผลต่อน้ำตาลในเลือดโดยตรง แต่มีผลต่อการควบคุมระดับไขมันในเลือด

เนื้อสัตว์ไขมันต่ำมาก

ปริมาณ 1 ส่วนให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 0 - 1 กรัม พลังงานประมาณ 35 กิโลแคลอรี

 

• เลือดหมู 90 กรัม

• เนื้อปลา 30 กรัม

• กุ้งแห้ง 15 กรัม

• ไข่ขาว 2 ฟอง

• หอยลาย 10 ตัว
   

เนื้อสัตว์ไขมันต่ำ

ปริมาณ 1 ส่วนให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 3 กรัม พลังงานประมาณ 55 กิโลแคลอรี

• อกไก่ไม่ติดหนัง 30 กรัม

• เนื้อหมูไม่ติดมัน 30 กรัม

• สเต๊กไม่ติดมัน 30 กรัม

• เครื่องในสัตว์ 2 ช้อนโต๊ะ
   

เนื้อสัตว์ไขมันปานกลาง

ปริมาณ 1 ส่วนให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 5 กรัม พลังงานประมาณ 75 กิโลแคลอรี

• เนื้อบดติดมัน 30 กรัม

• หมูย่าง 30 กรัม

• เนื้อไก่มีหนัง 30 กรัม

• ไก่ทอด 30 กรัม

• ปลาทอด 30 กรัม

• ไข่ 1 ฟอง
   

เนื้อสัตว์ไขมันสูง

ปริมาณ 1 ส่วนให้โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 8 กรัม พลังงานประมาณ 100 กิโลแคลอรี

• ซี่โครงหมูติดมัน 30 กรัม

• กุนเชียง 30 กรัม

• หมูยอ, คอหมูย่าง 30 กรัม

 

 

หมวดไขมัน

 

ปริมาณ 1 ส่วนเท่ากับ 1 ช้อนชา ให้ไขมัน 5 กรัม และพลังงาน 45 กิโลแคลอรี่

 

กลุ่มไขมันที่มีกรดไขมันอิ่มตัว

 

• ไขมันจากสัตว์ 1 ช้อนชา

• เนยสด 1 ช้อนชา

• กะทิ 1 ช้อนโต๊ะ

 

กลุ่มไขมันที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวหลายตำแหน่ง

 

• น้ำมันพืช 1 ช้อนชา

• เนยเทียม 1 ช้อนชา

• มายองเนส 1 ช้อนชา

• เมล็ดฟักทอง 1 ช้อนโต๊ะ

กลุ่มไขมันที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวตำแหน่งเดียว

 

• ถั่วลิสง 10 เมล็ด

• เนยถั่ว 2 ช้อนชา

• งา 1 ช้อนโต๊ะ

​

หมวดนม

 

ปริมาณนม 1 ส่วนเท่ากับ 240 มล.หรือ 1 ถ้วยตวง ปริมาณพลังงานจะแตกต่างกันตามนมชนิดนั้น ๆ

 

• นมไม่มีไขมัน คาร์โบไฮเดรต 12 กรัม โปรตีน 8 กรัม ไขมัน 0-3 กรัม พลังงาน 90 กิโลแคลอรี่

• นมพร่องมันเนย คาร์โบไฮเดรต 12 กรัม โปรตีน 8 กรัม ไขมัน 5 กรัม พลังงาน 120 กิโลแคลอรี่

• นมธรรมดา คาร์โบไฮเดรต 12 กรัม โปรตีน 8 กรัม ไขมัน 8 กรัม พลังงาน 150 กิโลแคลอรี่

​