โรงพยาบาลเชียงใหม่ ราม chiangmai ram hospital

 

เด็กกระดูกสันหลังคด เป็นภาวะผิดปกติที่ผู้ปกครองหลายคนอาจไม่ทันสังเกตตั้งแต่แรก เพราะช่วงวัยเด็กและวัยรุ่นเป็นช่วงที่ร่างกายกำลังเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว กระดูกสันหลังจึงมีโอกาสผิดรูปได้หากมีความผิดปกติบางอย่าง เมื่อไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ อาจนำไปสู่ปัญหาทางสุขภาพในระยะยาว ทั้งการเจ็บปวด ความผิดปกติของทรวดทรง รวมถึงผลกระทบต่อสมรรถภาพปอดและหัวใจ

บทความนี้จะไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับ ภาวะกระดูกสันหลังคดในเด็ก ตั้งแต่การรู้จักโรค ประเภท วิธีสังเกต สาเหตุ และแนวทางการรักษาที่เหมาะสม เพื่อให้สามารถดูแลลูกหลานได้อย่างถูกต้องและทันเวลา

รู้จักภาวะ “กระดูกสันหลังคด”

ภาวะ กระดูกสันหลังคด (Scoliosis) คือการที่แนวกระดูกสันหลังมีความโค้งผิดปกติ ไม่เป็นเส้นตรงเหมือนที่ควรจะเป็น โดยการคดสามารถมีลักษณะเป็นรูปตัว C หรือ S ขึ้นอยู่กับตำแหน่งและทิศทางของความผิดปกติ

โดยทั่วไป กระดูกสันหลังควรโค้งเล็กน้อยเพื่อช่วยรองรับแรงและการเคลื่อนไหว แต่หากมีการโค้งมากกว่า 10 องศาตามเกณฑ์ทางการแพทย์ จะถือว่าเข้าสู่ภาวะผิดปกติ ซึ่งจำเป็นต้องเฝ้าระวังหรือรักษาอย่างเหมาะสม

ประเภทกระดูกสันหลังคด

การแบ่งประเภทของ เด็กกระดูกสันหลังคด สามารถทำได้หลายแบบ แต่ที่สำคัญ ได้แก่

1. กระดูกสันหลังคดชนิดไม่ทราบสาเหตุ (Idiopathic scoliosis)
    

   • พบมากที่สุด โดยเฉพาะในวัยรุ่น
      

   • มักเกิดขึ้นโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน
      

   • มีแนวโน้มรุนแรงขึ้นเมื่อเด็กโตเร็ว
      

2. กระดูกสันหลังคดตั้งแต่กำเนิด (Congenital scoliosis)
    

   • เกิดจากความผิดปกติของกระดูกสันหลังตั้งแต่อยู่ในครรภ์
      

   • ส่งผลให้แนวกระดูกเติบโตผิดรูป
      

3. กระดูกสันหลังคดจากระบบประสาทและกล้ามเนื้อ (Neuromuscular scoliosis)
    

   • เกี่ยวข้องกับโรคทางระบบประสาท เช่น สมองพิการ กล้ามเนื้ออ่อนแรง
      

   • มีผลต่อการพยุงร่างกายและทำให้กระดูกคดผิดปกติ
      

4. กระดูกสันหลังคดที่เกิดจากปัจจัยอื่น
    

   • เช่น ขายาวไม่เท่ากัน เนื้องอก หรือการบาดเจ็บบางอย่าง
      

วิธีสังเกตเด็กกระดูกสันหลังคด

การตรวจพบตั้งแต่เนิ่น ๆ เป็นหัวใจสำคัญ ผู้ปกครองสามารถสังเกตได้จากสัญญาณต่อไปนี้

• ไหล่สองข้างไม่เท่ากัน หนึ่งข้างสูงกว่าอีกข้าง
   

• เอวเอียงหรือร่องเอวสองข้างไม่สมดุล
   

• สะโพกเอียงหรือยกขึ้นไม่เท่ากัน
   

• เมื่อให้เด็กก้มตัวไปข้างหน้า กระดูกสันหลังดูโค้งผิดรูป
   

• เด็กบางรายอาจบ่นปวดหลัง หรือเมื่อยง่ายผิดปกติ
   

ในกรณีที่ความผิดปกติรุนแรงขึ้น อาจมีอาการแทรกซ้อน เช่น เจ็บปวดเรื้อรัง หายใจติดขัด หรือความมั่นใจในบุคลิกภาพลดลง ซึ่งล้วนส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของเด็ก

สาเหตุการเกิดกระดูกสันหลังคด

ถึงแม้ในหลายกรณีจะยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด แต่มีปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่

พันธุกรรม

หากครอบครัวมีประวัติ อาจเพิ่มโอกาสเกิด
 

การเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว

โดยเฉพาะช่วงวัยรุ่น
 

โรคหรือความผิดปกติอื่น

เช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรง โรคทางระบบประสาท หรือความพิการแต่กำเนิด
 

การเข้าใจสาเหตุจะช่วยให้ผู้ปกครองสามารถเฝ้าระวังได้ดียิ่งขึ้น

วิธีการรักษากระดูกสันหลังคดในเด็ก

แนวทางการรักษาจะขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรง อายุ และการเจริญเติบโตของเด็ก

1. การเฝ้าระวัง
    

   • เหมาะสำหรับเด็กที่มีมุมคดเล็ก
      

   • แพทย์จะนัดตรวจซ้ำทุก 4-6 เดือน
      

2. การใส่เสื้อเกราะพยุงหลัง
    

   • ใช้ในกรณีมุมคดปานกลาง และเด็กยังอยู่ในช่วงโต
      

   • ช่วยชะลอไม่ให้กระดูกคดเพิ่มขึ้น
      

   • ต้องใส่ต่อเนื่องหลายชั่วโมงต่อวัน
      

3. การกายภาพบำบัดและออกกำลังกายเฉพาะทาง
    

   • เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหลังและแกนกลางลำตัว
      

   • ลดอาการปวดและช่วยให้ทรงตัวดีขึ้น

การเลือกวิธีรักษาควรพิจารณาร่วมกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อความปลอดภัยและผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

เด็กกระดูกสันหลังคด ไม่ใช่เรื่องเล็กน้อย เพราะหากละเลยอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่รุนแรง การสังเกตอาการผิดปกติและพาลูกไปตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น และในหลายกรณีสามารถควบคุมไม่ให้โรคพัฒนาไปไกลได้